Over het algemeen kun je, tijdens je zwangerschap, alles blijven doen wat je voorheen ook deed. Werken, autorijden, seks, sport etc etc. Het is alleen belangrijk dat je goed voor jezelf zorgt, goed naar je lichaam luistert en een aantal leefregels in acht neemt.
Leefregels
Er zijn een aantal stoffen die je zoveel mogelijk moet vermijden tijdens je zwangerschap.
• Verf op terpentinebasis
• Ongediertebestrijdingsmiddelen
• Chemicaliën (zoals foto-ontwikkelvloeistoffen)
• Lasergames
• Loodhoudende oplosmiddelen
Van haarverf zijn tot nu toe geen schadelijke effecten bekend.
• Hoge omgevingstemperatuur
Of een hoge omgevingstemperatuur kwaad kan, is niet bekend. Het is mogelijk wel verstandig om tijdens de eerste maanden van de zwangerschap langdurig hete baden, saunabezoek of zonnebank te vermijden. De zonnebank kan een zwangerschapsmasker (een bruine verkleuring van de huid in je gezicht) veroorzaken of verergeren. Langere tijd in de buitenzon kan dit ook veroorzaken, dus wees daar voorzichtig mee.
• Katten
Bij het verschonen van de kattenbak en het werken in de tuin is het belangrijk om handschoenen te dragen. In uitwerpselen van (jonge) katten komt een parasiet voor die toxoplasmose kan veroorzaken. Onder het hoofdstuk voeding wordt hier meer over verteld.
Voeding
Gezond en gevarieerd eten is erg belangrijk tijdens je zwangerschap.
Eten voor twee is niet nodig, maar lijnen tijdens de zwangerschap en de borstvoedingsperiode is niet verstandig. Tijdens het lijnen komen namelijk schadelijke stoffen vrij, die opgeslagen zaten in het vetweefsel van je lichaam.
Verse groenten en fruit zijn belangrijke leveranciers van vitaminen, mineralen en vezels. Zorg wel dat je verse groenten goed wast voordat je ze gaat eten.
Welke voedingsstoffen zijn goed voor je?
Aardappelen, volkorenbrood, rijst en pasta zijn belangrijke energiebronnen. Melk, kaas, eieren, vlees, kip & vis zijn belangrijk voor de calcium- en eiwitbehoeften van het groeiende kind en de moeder zelf. Halvarine, boter & margarine zorgen voor de nodige vitamines A & D.
Foliumzuur en vitamine D worden aanbevolen om extra in te nemen naast je gezonde voeding.
Zodra je weet dat je zwanger wilt worden wordt je al geadviseerd om foliumzuur in te nemen totdat je 10 weken zwanger bent. Foliumzuur vermindert de kans op een baby met een open ruggetje.
Mocht je meer informatie willen hebben over voeding en over welke voeding je niet mag eten tijdens de zwangerschap, kijk dan op de website www.voedingscentrum.nl
Roken, alchol & drugs
Roken
Roken in de zwangerschap brengt duidelijke risico’s met zich mee. Zelf roken maar ook het veelvuldig verblijf in een rokerige omgeving kan een nadelige invloed hebben op de zwangerschap. In sigaretten zitten schadelijke stoffen die een verminderde doorbloeding van de placenta als gevolg hebben en dus daarmee een verminderde zuurstoftoevoer naar de baby. Dit kan de groei van de baby beperken met alle gevolgen van dien. De baby is daardoor kwetsbaarder en gevoeliger voor ziektes aan de luchtwegen.
Bovendien zijn er aanwijzingen dat wiegendood vaker voorkomt als er in de buurt van een baby wordt gerookt.
Het advies, aan beide ouders, is duidelijk: STOP MET ROKEN en vermijd rokerige ruimtes.
Voor meer informatie www.stivoro.nl
Alcohol
Ook het gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap is niet goed voor je ongeboren baby.
Kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap (over)matig alcohol gebruiken, hebben een verhoogde kans op groei-achterstand en aangeboren afwijkingen.
Het advies is dan ook om GEEN ALCHOHOL te drinken tijdens je zwangerschap en periode van borstvoeding.
Drugs
Gebruik van harddrugs zoals amfetaminen, XTC, heroïne en cocaïne in de zwangerschap wordt ten zeerste afgeraden. Ook het gebruik van softdrugs wordt afgeraden, ook omdat deze in combinatie met tabak worden gebruikt.
• Gevolgen van drugsgebruik
Harddrugs zijn zonder uitzondering slecht voor een ongeboren kind.
Bij heroïne en andere opiaten, cocaïne, amfetaminen en waarschijnlijk ook XTC raakt het kind verslaafd en moet het direct na de geboorte op de couveuse-afdeling afkicken.
Vaak worden deze baby’s te vroeg geboren en het risico op overlijden vlak voor of na de bevalling is verhoogd. Bovendien kan ook bij drugsgebruik door zuurstoftekort een groei-achterstand ontstaan.
• Advies
Het is belangrijk om het aan ons te vertellen wanneer je drugs, in welke vorm dan ook, gebruikt. Praat er open over en vertel eerlijk wat en hoeveel je gebruikt. Samen zullen we dan kijken naar een oplossing en we zullen je verder begeleiden tijdens je zwangerschap. Mocht het nodig zijn, dan kan het zijn dat je wordt doorverwezen naar een gynaecoloog.
Medicijnen, vitaminepreparaten en foliumzuur
Medicijngebruik
Allerbelangrijkste advies tijdens je zwangerschap: gebruik geen medicijnen die niet nodig zijn!
Gebruik alleen preparaten die zijn voorgeschreven door een arts en vertel je arts ook altijd dat je zwanger bent. Mocht je zelf medicijnen gekocht hebben, zonder voorschrift, lees dan altijd goed de bijsluiter en kijk of het ook gebruikt mag worden tijdens de zwangerschap. Mocht hierover niets geschreven staan, vraag dit dan voor het gebruik altijd na bij ons, bij je apotheek of bij je huisarts.
Vitaminepreparaten
Ook in dit geval: altijd eerst overleggen met ons of je huisarts.
Ook het gebruik van vitamines is niet zonder gevaar. In sommige preparaten zit een hoge dosis vitamine A, die afwijkingen in de vrucht kunnen veroorzaken. Mocht je toch iets willen gebruiken, dan zijn er bij de drogist of apotheek speciale vitaminepreparaten te krijgen voor zwangere vrouwen.
Een uitzondering in dit geheel vormt de vitamine foliumzuur en vitamine D.
Aan vrouwen die zwanger willen worden wordt geadviseerd om foliumzuur te gebruiken totdat ze 10 weken zwanger zijn. Dit vermindert namelijk de kans op een baby met open ruggetje.
Dagelijkse dosering foliumzuur: 1 tablet van 0,5mg
Vitamine D wordt geadviseerd om gedurende de hele zwangerschap te gebruiken. Dagelijk 10 microgram.
Verdoving
Mocht het noodzakelijk zijn om verdoving te gebruiken bv bij de tandarts of arts, dan bestaat hier geen bezwaar tegen. Vertel de behandeld (tand)arts wel altijd dat je zwanger bent.
Koortslip
Wat is een koortslip?
Een koortslip is een virusinfectie, veroorzaakt door het Herpes Simplex virus. Als kind is vrijwel iedereen met dit virus in aanraking gekomen en er door besmet. Zo’n eerste besmetting verloopt vaak zonder klachten en gaan ongemerkt voorbij. Het virus blijft echter in het lichaam aanwezig, zonder dat je daar verder last van hebt.
Echter onder bepaalde omstandigheden kan het virus weer geactiveerd worden bv door koorts, spanning, menstruatie of blootstelling aan zonlicht. Resultaat: een koortslip. Tijdens de zwangerschap is een koortslip niet gevaarlijk, maar zodra de baby is geboren moet je toch attent zijn op het gevaar van een koortslip.
Een koortslip is een pijnlijke en vervelende aandoening. Op de huid rond de mond ontstaan één of meerdere rode plekken, pijnlijke verdikkingen en blaasjes. Deze ‘koortsblaasjes’ zijn gevuld met vocht waarin zich het virus bevindt. De blaasjes barsten open of verdrogen en vormen korstjes. Onbehandeld duurt de genezing ongeveer twee weken. De koortslip is besmettelijk wanneer er nog blaasjes zijn en wanneer de blaasjes openbarsten.
Besmetting jonge baby’s
Jonge ouders moeten oppassen met een koortslip. Bij pasgeboren baby’s kan een koortslip namelijk ernstige herpesinfecties veroorzaken. In uitzonderlijke gevallen kan het zelfs leiden tot herpes neonatorum, een zeer ernstige herpesinfectie waaraan de baby zelfs kan overlijden.
Besmetting van de baby kan al geschieden doordat iemand met een ‘actieve’ koortslip (dus een koortslip met blaasjes) de baby liefdevol knuffelt.
Voorzorgsmaatregelen
Om de kans op besmetting zo klein mogelijk te maken kun je de volgende voorzorgsmaatregelen treffen:
• Laat degene die een actieve koortslip heeft een mondkapje en wegwerphandschoenen dragen
• Was je handen goed vóór de verzorging van de baby
• Kus en knuffel de baby niet indien je een koortslip hebt
• Behandel de koortslip zo snel mogelijk met een effectief geneesmiddel dat verkrijgbaar is bij apotheek of drogist. Vraag wel even of dit middel gebruikt mag worden tijdens een eventuele zwangerschap
• Zorg dat iedereen die in aanraking komt met de baby deze voorzorgsmaatregelen treft
Röntgenstraling
Is een röntgenonderzoek tijdens de zwangerschap noodzakelijk, vertel dan altijd duidelijk dat je zwanger bent. Soms kan het onderzoek uitgesteld worden tot na de bevalling en soms kan de baarmoeder afgeschermd worden tijdens het röntgenonderzoek.
Straling van beeldschermen en magnetrons heeft geen schadelijke invloed.
Sporten, sauna & zonnebank
Sporten
Voor de meeste dingen geldt dat als je gewend bent ze te doen en je voelt je er tijdens je zwangerschap ook prettig bij, dan is er geen enkele reden om het te laten. Tenzij de verloskundige je natuurlijk iets afraadt.
Zwemmen, fietsen en fitness zijn sporten die je heel goed tot het einde van je zwangerschap kunt uitoefenen. Risicovolle sporten zoals hockey of andere sporten waarbij je gemakkelijk met andere mensen kunt botsen zijn minder verstandig.
Luister tijdens het sporten goed naar je lichaam en pas je tempo aan. Wanneer je klachten krijgt of wanneer het je meer vermoeit dan normaal verminder of stop dan met sporten. Zorg altijd dat je voldoende vocht binnenkrijgt.
Sauna
Ook voor de sauna geldt dat wanneer je gewend bent om regelmatig te gaan, dan is er geen gevaar om dit tijdens je zwangerschap ook te doen. Het kan natuurlijk zijn dat je een sauna-sessie minder lang kan volhouden. Let goed op de signalen van je lichaam. Ga bij klachten op de onderste bank zitten of verlaat de sauna. Ook een koud dompelbad is niet gevaarlijk voor het ongeboren kind.
Zonnebank
Ook het gebruik van de zonnebank is geen probleem tijdens je zwangerschap. Let er wel op dat je geen zwangerschapsmasker krijgt. Dit zijn bruinige pigmentvlekken op je gezicht en hals, die na de zwangerschap moeilijk verdwijnen. Wanneer je merkt dat je bruine vlekken krijgt, stop dan met het gebruik van de zonnebank. Ook door normaal zonlicht kun je een zwangerschapsmasker ontwikkelen.
Seksualiteit
De beleving van seksualiteit tijdens de zwangerschap wisselt van vrouw tot vrouw. Sommige vrouwen voelen zich juist extra aantrekkelijk en hebben meer zin in vrijen dan gebruikelijk. Anderen ervaren juist het tegenovergestelde. Er kan meer behoefte bestaan aan intimiteit en aanraking dan aan geslachtsgemeenschap.
Klachten als moeheid of misselijkheid staan soms zin in seks in de weg. Pijnlijke, gespannen borsten kunnen bij seksuele opwinding nog pijnlijker worden.
Bespreek je gevoel met je partner. Ook voor hem kan het ineens onplezierig zijn of zelfs eng. Sommige mannen zijn bang het kind te beschadigen.
Geboden/verboden
Bij een normaal verlopende zwangerschap zijn er geen geboden of verboden ten aanzien van seksualiteit. Geslachtsgemeenschap kan geen miskraam of beschadiging van het kind veroorzaken. Alleen bij bloedverlies en/of gebroken vliezen wordt gemeenschap afgeraden.
Het kan wel zo zijn dat er wat bloedverlies is na gemeenschap.
Vragen!
Mocht je vragen hebben ten aanzien van seksualiteit gedurende je zwangerschap, stel ze ons dan. Dit geldt ook voor eerdere vervelende seksuele ervaringen of moeite met een inwendig onderzoek. We zullen hier dan rekening mee houden tijdens de zwangerschap en bevalling.
Werken
Werken buitenshuis heeft op zichzelf geen nadelige invloed op de zwangerschap. Wel kunnen bepaalde werkomstandigheden risico’s met zich meebrengen. Daarom zijn er verschillende regelingen voor zwangere en pas bevallen werkneemsters.
Deze regelingen zijn o.a. vastgelegd in de Arbeidsomstandighedenwet en het Besluit Zwangere Werkneemsters.
Welke omstandigheden zijn niet goed?
– Werk met veel trillingen (vrachtauto’s, landbouwmachines)
– Ioniserende straling (radio-actieve stoffen)
– Chemische stoffen
– Infectierisico’s ( zie ook www.rivm.nl/ zwangerschap en infectieziektes)
– Zware fysieke arbeid (veelvuldig tillen, trekken, duwen of dragen)
Mocht je met zulke werkomstandigheden te maken hebben, overleg dan met je werkgever. Deze moet het werk aanpassen en eventueel ander werk aanbieden. Je kunt ook overleg met de bedrijfsarts of inlichtingen vragen bij de arbeidsinspectie.
Ploegendienst
Mocht je in ploegendienst werken, dan kun je aan je werkgever vragen om je werk- en rusttijden tijdens de zwangerschap aan te passen. Een zwangere heeft recht op extra pauzes en is in principe niet verplicht om te werken in een nachtdienst of om over te werken. Deze regels gelden ook voor de eerste 6 maanden na de bevalling. Als deze aanpassingen niet mogelijk zijn, dan is je werkgever verplicht om tijdelijk aangepast werk aan te bieden.
Zwangerschapsverlof en loon
Het zwangerschaps- en bevallingsverlof bedraagt minimaal 16 weken. Hiervan moet je minstens 4 weken en hoogstens 6 weken voor de uitgerekende datum opnemen. Het restant van het verlof wordt na de bevalling opgenomen, dus 10 of 12 weken.
Mocht de baby eerder geboren worden dan de uitgerekende datum, dan blijf je recht hebben op 16 weken verlof in totaal. De gemiste verlofweken van voor de bevalling worden dan bij het verlof na de bevalling opgenomen en betaald.
Mocht de baby later geboren worden dan de uitgerekende datum dan wordt het aantal weken ‘over tijd’ bij het reeds geplande verlof opgeteld.
Voorbeeld; ben je 2 weken ‘over tijd’, dan wordt het totale uitbetaalde verlof 18 weken. 8 weken vóór en 10 weken na de bevalling.
Tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof betaalt de ziektewet je 100% loon uit.
Om één en ander goed te regelen met je werkgever moet je je zwangerschap melden bij je werkgever. Je krijgt hiervoor een verklaring van ons, waarop de datum staat dat je uitgerekend bent. Deze zwangerschapsverklaring kun je aanvragen bij onze praktijkassistente.
Vakanties
Vakantie is heerlijk, ook als je zwanger bent. Er zijn een paar dingen waar je rekening mee moet houden.
– Kies een bestemming waar goede medische zorg aanwezig is
– Weet dat je risico loopt op infectieziektes wanneer je naar tropische landen gaat
– Vliegen is geen bezwaar, vanuit medisch oogpunt. Informeer wel bij de luchtvaartmaatschappij of zij zwangere vrouwen vervoeren. Er zijn maatschappijen die geen zwangere vrouwen na 32-34 weken zwangerschapsduur vervoeren.
– Vakantie op grote hoogte wordt ontraden. Blijf niet te lang op een hoogte hoger dan 2000 meter